کلاف سردرگم ساخت کتابخانه مرکزی در بوشهر، کلنگ کتابخانه کی و کجا بر زمین می نشیند؟ - تور فرانسه

تا اینکه در دولت سیزدهم، اداره کل کتابخانه های عمومی استان بوشهر این مطالبه قدیمی و مهم را بعد از سال ها در حضور احمد محمدی زاده، استاندار بوشهر مطرح نمود و تحقق آن را خواستار شد. محمدی زاده، استاندار جهادی دولت مردمی که در بدو ورودش انجمن کتابخانه های عمومی استان را احیاء و نشست های این انجمن را باردیگر در استان برپا کرد، نه تنها با رویی گشاده از این مطالبه بحق استقبال کرد، بلکه برای احداث این کتابخانه، مکانی را در مرکز شهر در نظر گرفت.

زمین کتابخانه شهید عاشوری واقع در مجتمع فرهنگی هنری 9 دی بوشهر که کتابخانه ای متروک و خاموش است و از سوی شورای فنی استان در سال های گذشته، ساختمانی غیرایمن شناخته شده، برای احداث کتابخانه مرکزی بوشهر از سوی استاندار معین شد. قطعا اگر این اتفاق بیفتد و کتابخانه مذکور در آن جا احداث گردد که اتفاق بزرگی در حوزه توسعه ساختار کتابخانه ای استان صورت می گیرد ولی شوربختانه با پیگیری های اداره کل کتابخانه های عمومی استان بوشهر، معین شد که زمین کتابخانه عاشوری هم یک مشکل مهم دارد؛ مالکیت!

مالکیت این مکان نامعین است نه در تملک اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر قرار گرفته است و نه در تملک شهرداری است. این امر به خودی خود، ساخت کتابخانه مرکزی را در مکان این کتابخانه منتفی نموده؛ چون فرایند معین مالکیت این کتابخانه، زمان بر است و این مسئله موجب به تعویق افتادن ساخت کتابخانه مرکزی که احتیاج ضروری جامعه کنونی بوشهر است، می گردد.

در این میان، دوباره توجه ها به همان مکان اولی افتاد که در شهرک نیایش در سال 89 برای ساخت کتابخانه مرکزی در نظر گرفته شده بود؛ اما این جا هم مسائلی وجود دارد که ساخت کتابخانه را با اما و اگرهایی در این منطقه روبرو نموده است که مهم ترین مشکل، این است که این شهرک در ورودی شهر و دور از منطقه یک شهر که عاری از یک کتابخانه عمومی استاندارد است، قرار گرفته و رفت و آمد به آن مشکل است.

به گفته فعالان کتابخوانی، ساخت کتابخانه مرکزی در این منطقه، دردی از جامعه کتابخوان بوشهر را در منطقه یک شهر درمان نمی نماید؛ چون دسترسی به کتابخانه در این شهرک سخت است. هرچند اهالی این شهرک سخت بر آنند که این کتابخانه در آن جا ساخت گردد ولی آیا احتیاج و خواسته طیف بزرگی از جامعه کتابخوان بوشهر باید فدای خواسته طیف محدودی گردد؟

این سردرگمی در جانمایی، موجب شد که کلنگ ساخت کتابخانه مرکزی با وجود تاکید استاندار بوشهر بر کلنگ زنی و آغاز ساخت آن تا قبل از انتها سال 1401 نه در نیایش، نه در مکان کتابخانه شهید عاشوری و نه در جای دیگری از شهر بر زمین ننشیند.

جایگاه کتابخانه مرکزی در شهرها جایگاه ممتازی دارد

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در این باره به خبرنگار ایبنا در بوشهر گفت: راه اندازی کتابخانه مرکزی برای هر استانی ضروری است و حتی در قطع کوچک تر برای بعضی از شهرستان ها اما آنچه اخیرا موجب تاخیر در احداث کتابخانه مرکز بوشهر شده، مربوط به محل احداث این کتابخانه می گردد که کجا باشد؟ موضوعی که بحث روی آن زیاد است.

عبدالرحیم افروغ ادامه داد: برای جانمایی کتابخانه با دو پیشنهاد روبرو شدیم، یکی جانمایی آن در شهرک نیایش است که این زمین مصوب هم شده و دیگری هم زمین کتابخانه شهید عاشوری در مجتمع فرهنگی 9 دی است که از سوی شورای فنی استان ساختمان غیرایمن و غیرقابل استفاده اعلام و چندین سال است که به حال خود رها شده است.

به گفته وی، با توجه به اینکه بخشی از زمین کتابخانه شهید عاشوری در قطعه ای واقع شده که مربوط به زمین شهری است و معین مالکیت این زمین بین شهرداری و اداره راه و شهرسازی و اداره ثبت اسناد فرایند ای زمان بر است، فعلا همان زمینی که در شهرک نیایش واقع شده، برای ساخت کتابخانه اولویت پیدا نموده است.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر تاکید نمود: البته ساکنان شهرک که بالغ بر 10 هزار نفر هستند هم متقاضی ساخت یک مرکز فرهنگی استاندارد در این منطقه اند. ظاهرا الان همان شهرک نیایش برای کتابخانه مورد توجه قرار گرفته و اکنون منتظر تخصیص اعتبار برای ساخت و طی کردن اصول فنی ساخت آن هستیم.

افروغ، تنها علت کند پیش رفتن این پروژه را در سال گذشته مسئله معین مکان آن معرفی کرد و گفت: وگرنه نهاد کتابخانه های عمومی سریعا با همکاری استانداری کار احداث این کتابخانه را بعد از طی شدن مراحل نقشه کشی و اصول فنی، به زودی آغاز خواهد نمود.

وی بعلاوه در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 50 درصد هزینه ساخت این کتابخانه را متقبل شده یا خیر؟، شرح داد: با توجه به اینکه در انجمن کتابخانه های استان و بعلاوه شورای فرهنگ عمومی استان، استاندار بوشهر تاکید نمودند که 50 درصد هزینه ساخت بنای این کتابخانه را استانداری متقبل می گردد و 50 درصد را نهاد کتابخانه های عمومی کشور پذیرا گردد. در این راستا رایزنی های متعددی صورت گرفت و بنا شد که عملیات ساخت آن آغاز گردد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در ساخت آن یاری خواهد نمود.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر تاکید نمود: جایگاهی که کتابخانه مرکزی در استان ها دارد، جایگاه ممتازی است. بی شک وجود این کتابخانه که بیش از 60 خدمت نوین کتابخوانی به مخاطبان و شهروندان ارائه می نماید، در دنیای متنوع و متکثر امروز امری ضروری است تا به شکل وسیعی خدمات متعددی را در حوزه مطالعه، پژوهش و تحقیق و کتاب برای سنین و حرفه های مختلفی ارائه کند.

کتابخانه مرکزی شناسنامه فرهنگی شهر است

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان بوشهر که در دولت سیزدهم به شکل جهادی پیگیر ساخت کتابخانه مرکزی در بوشهر است، به خبرنگار ایبنا گفت: مساحتی که برای این کتابخانه پیش بینی شده است، 8 هزار متر مربع است که البته در سال 89 در سفر رئیس جمهور وقت به استان، زمینی با مساحت 12 هزار مترمربع در شهرک نیایش برای ساخت آن مصوب شد. همان سال اعتباری بالغ بر 2 میلیارد ریال هم برای ساخت کتابخانه معین شد که متاسفانه این اعتبار آن موقع تخصیص نیافت و با روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم عملا این پروژه بزرگ به کما رفت.

حیدر راهب تاکید نمود: اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم دوباره ساخت این پروژه را مطرح نمودیم که با استقبال خوب آقای محمدی زاده، نماینده ارشد دولت مردمی روبه رو شد و استاندار تاکید نمودند که 50 درصد ساخت آن را استانداری متقبل می گردد و 50 درصد دیگر را نهاد کتابخانه های عمومی کشور پرداخت کند؛ اما نهاد کتابخانه های عمومی کشور، وظیفه ساخت کتابخانه را برعهده ندارد و طبق قانون، این نهاد بهره بردار است و تنها در زمینه تجهیز کتابخانه ها و تامین نیروی انسانی در نقاط مختلف کشور می تواند همکاری کند.

وی ادامه داد: این پروژه به علت معین نشدن مکان نهایی برای احداث، به علت اینکه هیچ پیشرفت فیزیکی نداشت در سفر دوم ریاست جمهوری به استان، نیز مشمول اعتبار نشد ولی هنوز امید است که با معین زمین کتابخانه در مرکز شهر، هم شاهد تحقق این مطالبه 13 ساله در استان باشیم و هم منطقه یک بوشهر را مجهز به یک کتابخانه استاندارد کنیم.

راهب با تاکید بر اینکه کتابخانه یک مکان هویت بخش و فرهنگ گستر است که شناسنامه فرهنگ شهر محسوب می گردد، اضافه کرد: زیبنده شهر فرهنگ مند و تاریخی بوشهر نیست که منطقه یک آن حتی یک کتابخانه عمومی استاندارد نداشته باشد، درست است که اهالی شهرک نیایش خواستار احداث کتابخانه مرکزی در آن جا هستند ولی آیا همه بسترهای لازم برای سرویس دهی و در دسترس بودن کتابخانه برای اهالی منطقه یک شهر در آن جا فراهم است؟ خیر، از این رو ما همچنان در کوشش هستیم تا کتابخانه مرکزی در زمینی در مرکز شهر احداث گردد تا بتوان احتیاج جامعه وسیعی از طیف کتابخوان شهر را پوشش دهیم.

وی تاکید نمود: اهالی شهرک نیایش اصلا نگران نباشند چون این شهرک پیوست فرهنگی دارد و قطعا یک کتابخانه عمومی برای آن در آینده نزدیک ساخته خواهد شد که به احتیاج آن ها در حوزه کتابخوانی پاسخ دهد.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان بوشهر بیان نمود: کتابخانه مرکزی، تنها یک کتابخانه نیست؛ بلکه یک پایگاه مهم فرهنگی و مرکز پژوهشی- تحقیقاتی بزرگی است که افزون بر ارائه خدمات متنوع و نوین کتابخوانی به جامعه کتابخوان استان، فرصت های تحقیقاتی و پژوهشی متعددی را در حوزه های مختلف برای پژوهشگران و مبتکران هم استانی و دانشجویان می آفریند.

به گفته وی، باتوجه به اینکه استان بوشهر پذیرای صنایع بزرگ نفتی و گازی در منطقه عسلویه است، بی شک احداث این کتابخانه می تواند بخش اعظمی از احتیاج تحقیقاتی این صنایع را با مشارکت پژوهشگران و مهندسان بومی رفع کند.

راهب، راه اندازی این کتابخانه را برای استان بسیار ضروری دانست و تاکید نمود: بوشهر جزء پنج با شش استانی است که حتی کتابخانه مرکزی آن کلنگ زنی هم نشده است. از این رو، امیدواریم با همکاری استاندار بوشهر که نگاه ویژه ای به کتاب دارد، این مطالبه دیرینه در زمینی در مرکز شهر به زودی زود رنگ تحقق به خود بگیرد؛ چراکه جامعه کتابخوان بوشهر به جانمایی و احداث کتابخانه مرکزی در مرکز شهر امید بسته اند، چون این منطقه از شهر هیچ کتابخانه استاندارد و مدرنی ندارد.

کتابخانه مرکزی از اصلی ترین عناصر یک شهر رو به رشد و پیشرفته است

یک فعال فرهنگی هم به ضرورت ساخت کتابخانه مرکزی در مرکز شهر تاکید نمود و به خبرنگار ایبنا گفت: کتابخانه مرکزی از اصلی ترین عناصر یک شهر رو به رشد و پیشرفته محسوب می گردد، از این رو تاسیس این کتابخانه با ویژگی های امروزی می تواند فضای مناسبی را هم برای مطالعه شهروندان بوشهری و ارتقای آن فراهم کند که در جدول سرانه مطالعه کشور شرایط رضایت بخشی ندارد و هم برای پژوهشگران هم استانی فرصت آفرینی کند؛ چون صنایع بومی و مستقر در این منطقه مانند آبزی پروری و صنایع نفت و گاز نظیر پتروشیمی ها و پالایشگاه ها به علت نبود زیرساخت های به روز هنوز وابسته به استان های دیگر و حتی بعضی از کشورهای خارجی هستند.

وی ادامه داد: این در حالی است که با بومی سازی این صنایع می توان بخش زیادی از احتیاج تحقیقاتی این صنایع را در استان تامین کرد و بدین طریق به حفظ منابع استان و توسعه پایدار آن یاری کرد.

حبیب صادقی که خود از پژوهشگران و مبتکران این منطقه به شمار می رود، اضافه کرد: کتابخانه مرکزی باید در جایی احداث گردد که برای عموم مردم در دسترس باشد؛ یعنی این مکان نباید در منطقه ها دورافتاده و یا دور از بافت شهر باشد. بعلاوه از دید حمل و نقل عمومی خوش مسیر باشد.

وی ادامه داد: در مخازن کتاب و تالارهای مطالعه امکان برقراری سکوت و آرامش وجود داشته باشد و با بخش های برگزاری مراسم و همایش ها تداخلی نداشته باشند. مخازن چاپی، الکترونیکی و مجلات و روزنامه ها و امکانات جست وجو کاملا به روز باشد. امکانات رفاهی در آن موجود باشد، به نحوی که پژوهشگران و مراجعه نماینده مجبور نباشند که برای خریدهای کوچک و استراحت های کوتاه میان پژوهش و مطالعه کتابخانه ترک نمایند و از طبیعت و فضاسازی آرامش بخشی هم برخوردار باشد.

وی ادامه داد: بی شک شهرک نیایش مکان مناسبی برای ساخت کتابخانه مرکزی نیست چون به علت اینکه زمین این شهرک از زه بالایی برخودار است، فرایند ساخت و استحکام بخشی آن بسیار طولانی می گردد. این در حالی است که در منطقه یک شهر زمین های دولتی بسیار مستعدی برای ساخت کتابخانه مرکزی وجود دارد که هم از منظره خیلی خوبی برخوردارند و هم دسترسی به آن را تسهیل می نمایند و مراحل ساخت کتابخانه هم در آن جا با شتاب بیشتری پیش خواهد رفت؛ چون از رطوبت کمتری برخوردارند.

استاندار اگر دلسوز جامعه کتاب است، کتابخانه را در مرکز شهر می سازد

یک شهروند کتابخوان بوشهری هم در مورد اهمیت جانمایی کتابخانه مرکزی بوشهر به خبرنگار ایبنا گفت: قطعا کتابخانه مرکزی همان طور که از نامش معین است، یعنی کتابخانه مادر که احتیاج کلیه کتابخوان ها و پژوهشگران و جامعه کتاب شهر را پوشش می دهد. بنابراین این کتابخانه ضروری است که در مرکز شهر واقع گردد البته برای شهری مثل بوشهر که نه ناوگان مسافربری مجهزی دارد و نه منطقه یک آن حتی یک کتابخانه عمومی استاندارد دارد!

سمیرا آبادی با بیان اینکه بی شک احداث کتابخانه مرکزی در شهرک نیایش خواسته و مطلوب جامعه کتاب بوشهر نیست، اضافه کرد: چون این شهرک خوش مسیر نیست و دسترسی به کتابخانه را برای ما سخت می نماید. نمی دانم مسئولان چه اصراری دارند که چنین زیرساخت مدرن و مجهزی باید در یک شهرک در نقطه دورافتاده شهر احداث گردد، در حالی که خود استانداری زمین بزرگی را در میدان انتظام دارد که مکان فوق العاده ای هم برای ساخت کتابخانه می تواند باشد.

به گفته وی، آقای محمدی زاده اگر واقعا می خواهد برای جامعه کتاب و توسعه زیرساخت های کتابخانه ای استان کاری کند، بخشی از زمین میدان انتظام که ظاهرا در طرح مولدسازی هم قرار گرفته، برای ساخت کتابخانه مرکزی بوشهر اختصاص بدهد. امیدوارم این دغدغه و احتیاج ما کتابخوان ها را جدی بگیرد و ساخت کتابخانه مرکزی را در مرکز شهر بنا نهد، نه در ناکجایی که باز هم رفت و آمد به کتابخانه را با مشکل و محدودیت همراه می نماید.

آبادی یادآور شد: زیبنده استانی مثل بوشهر نیست که عنوان مرکز انرژی کشور را یدک می کشد اما پروژه های فرهنگی در آن یا نیمه تمام رها شده اند یا باوجود تصویب شدن به مطالبه ای چندین ساله تبدیل شده اند. سخت است که هر بار به دوستان خود در استان های دیگر می گوییم که شهر ما فقط یک کتابخانه عمومی استاندارد دارد و اصلا کتابخانه مرکزی ندارد، با چنین شرایط چگونه می توان انتظار داشت که کتاب محبوب مردم این شهر باشد.

از نداشتن کتابخانه مرکزی سرخورده هستیم!

وی تاکید نمود: اگر آقای محمدی زاده واقعا می خواهد کلنگ کتابخانه مرکزی را بعد از 13 سال بر زمین بنشاند، بسم الله، آغاز کند تا باور کنیم که این بار استانداری آمده که غمخوار و دلسوز کتاب است و نه تنها می خواهد سرانه فضای کتابخانه ای استان را جابه جا کند، بلکه می خواهد یکی از کمبودهای رنج آور شهرمان را رفع کند.

وی بیان نمود: باور کنید هر بار که می گوییم بوشهر کتابخانه مرکزی ندارد، خجالت می کشیم، چون این فقر زیرساختی ما را سرخورده نموده است، این در حالی است که ما روزی پایگاه مهم فرهنگی خلیج فارس به شمار می رفتیم اما الان کجا ایستاده ایم، از شما می خواهیم همان قدر که به فکر توسعه مالی استان هستید، چاره ای هم برای توسعه فرهنگی این جفرافیای تاریخ دار بیندیشید.