اما و اگر حضور نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان - تور فرانسه

بهترین تجربه سفر را با تور ترکیه عید در خاطراتتان ثبت کنید. از استانبول زیبا تا آنتالیا رویایی و بالون سواری در شهرهای ترکیه تا کلی تفریح دیگر در انتظار شماست، خاطراتی از مردم مهمانواز ترکیه که همیشه در ذهن شما خواهد ماند.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، امضای پیمان همکاری بین ترکیه و جمهوری آذربایجان در چهارچوب سندی به نام بیانیه شوشا توجه مقامات کرملین را به سوی خود جلب نموده است. شواهد نشان می دهد که روسیه به چند و چون پیشبرد اهداف مشترک آنکارا ـ باکو بی اعتنا نیست و اوضاع و احوال جنوب قفقاز را با دقت تمام رصد می نماید. ظاهراً قرار است که ترکیه علاوه بر تأسیس یک شعبه از کارخانه ساخت پهپادهای بیرق دار در خاک آذربایجان، یک پایگاه نظامی هم تأسیس کند. هنوز در خصوص این پایگاه، جزئیات چندانی منتشر نشده اما پیش از آن که امضای بیانیه شوشا خشک گردد، مسکو واکنش نشان داد. چرا که افزایش قدرت و نفوذ نظامی ترکیه در خاک جمهوری آذربایجان، موضوعی نیست که روسیه بتواند از کنار آن به سادگی بگذرد.

تیم پوتین چه می گوید؟

مسکو اعلام نموده که تحولات مربوط به احتمال ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در آذربایجان را از نزدیک دنبال می نماید و این مرحله را اقدامی ارزیابی کرد که ممکن است روسیه را ملزم به برداشتن گام هایی برای تأمین امنیت خود کند.

دیمیتری پِسکوف به طور واضح در خصوص احتمال استقرار پایگاه نظامی ترکیه در آذربایجان گفته است: ایجاد زیرساخت های نظامی به وسیله کشورهای اتحاد ناتو در نزدیکی مرزهای ما موضوعی است که توجه ویژه ما را می طلبد. این موضوع مهم و حساس، ما را ملزم می نماید برای محافظت از امنیت و منافعمان، گام برداریم.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه هم در این مورد اظهار نظر محتاطانه ای نموده و به این اشاره نموده که در این مورد، رایزنی خاصی در میان نبوده و از آنجا که این خبر، فقط در حد شایعه و سخنان غیررسمی است، قصد ندارد تحلیل خاصی ارائه دهد.

پس از درگیری سال گذشته، نیروهای حافظ صلح روسی در منطقه قره باغ کوهستانی مشغول خدمت هستند و از امکان رصد و نظارت بالایی برخوردارند. علاوه بر این، مسکو یک پایگاه نظامی در ارمنستان دارد و گفته می گردد که بخش قابل توجهی از فرماندهان نیروهای مسلح ارمنستان، تعامل بسیاری با روسیه دارند. اما با این حال، خیال روسیه از بابت ناتو راحت نیست و نمی خواهد ناتو در این منطقه حضوری جدی داشته باشد. حتی اگر این حضور، در قامت یک دوست نزدیک به نام ترکیه باشد که در چند سال اخیر، منافع مشترک فراوانی با روسیه داشته است.

ملاحظه و تعارف در سند شوشا

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان، در ملاقات خود در شوشا در خصوص سند همکاری تازه بین دو کشور، کلی گویی کردند و جزئیات کامل آن در اختیار رسانه ها گذاشته نشد.

شواهد نشان می دهد که گونه ای از مصلحت اندیشی و ملاحظه کاری بر متن بیانیه شوشا سایه انداخته است. چرا که همکاری نظامی آنکارا باکو در این سند، به این شکل بازتاب یافته است: طرفین از فعالیت برای عادی سازی زندگی، به ویژه پاک سازی منطقه ها مین گذاری شده در منطقه ها آزاد شده از اشغال ارامنه، پشتیبانی خواهند کرد. طرفین بعلاوه بر این موارد تأکید می نمایند: تبادل پرسنل برای تقویت توانایی های دفاعی و امنیتی نظامی، سازماندهی آموزش و تمرینات مشترک، افزایش قابلیت همکاری نیروهای مسلح دو کشور، همکاری نزدیک در مدیریت سلاح و مهمّات بر اساس فناوری های مدرن و فعالیت های هماهنگ نهادها و سازمان های مُجاز برای نیل به این مقصود. ترکیه و آذربایجان از سازماندهی تمرینات نظامی همراه با ارتش سایر کشورهای دوست پشتیبانی خواهند کرد.

از یک یگان کوچک تا یک پایگاه عظیم

الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان، در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی که با رجب طیب اردوغان برگزار کرد، در خصوص محتوای بیانیه امضا شده به مفاهیمی همانند همکاری در زمینه های سیاسی، مالی، تجاری و انرژی اشاره نمود. اما این همه مطلب نبود.

بخش اصلی اهداف نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان، در دو سخن کوتاه اردوغان تجلی یافت. او ابتدا به اهمیت نقش پهپادها در جنگ قره باغ اشاره نموده و ضمن تأکید بر جمله قدرت آذربایجان قدرت ما و قدرت ما قدرت آذربایجان است از این موضوع اطلاع داد که در آینده ای نزدیک، پهپادهای بیرق دار در خاک جمهوری آذربایجان فراوری خواهند شد. نکته دوم سخنان اردوغان، در گفتگوی او با رسانه های ترکیه بود که خاطرنشان کرد: احداث گزینه پایگاه نظامی در آذربایجان را نادیده نمی گیرد. این پایگاه می تواند کوچک باشد اما ممکن است بعداً توسعه و توسعه یابد.

به عبارتی روشن، اردوغان میخواهد با ایجاد یک پایگاه نظامی عظیم در خاک جمهوری آذربایجان، اصطلاحاً، اول سنگ کوچکی بردارد که علامت زدن باشد. یعنی در شروع، حساسیت های روسیه را مدنظر داشته باشد و در گام های بعدی، وقتی که اطمینان خاطر بیشتری نزد مقامات مسکو ایجاد شد، پایگاه مزبور، عظیم و عظیم تر گردد.

درک مصلحت اندیشی ترکیه در برابر روسیه، زمانی آسان تر می گردد که به خاطر بیاوریم:

1. ادامه فعالیت خط گاز تُرک استریم و انتقال گاز روسیه از زیر آب های دریای سیاه به ترکیه و اروپا برای آنکارا دارای اهمیت استراتژیک است.

2. آنکارا نمی خواهد در جهت همکاری سه جانبه آذربایجان ـ گرجستان ـ ترکیه در تاناپ و حوزه های دیگر، خللی ایجاد گردد.

3. تداوم فعالیت توسعه محور تجاری ترکیه در خط زنگزور، خزر، قفقاز، چین، در صورت تنش با روسیه سخت می گردد.

4. تأسیس نیروگاه هسته ای آک کویوی ترکیه به وسیله مهندسین روس اتُم یک پروژه استراتژیک است.

5. سالانه 7 میلیون توریست روسی به ترکیه می فرایند.

6. صادرات محصولات غذایی ترکیه به روسیه و فعالیت پیمانکاران ترک در این کشور، برای دولت آنکارا مهم است.

7.در پفراینده لیبی، تأمین رضایت روسیه برای آنکارا مهم است.

از حضور بُرون مرزی تا ارتش مشترک تُرک

ترکیه در چند سال اخیر، علاقه فراوانی به تحرکات نظامی برون مرزی پیدا نموده و نیروهای مسلح این کشور در عراق، سوریه، لیبی، سومالی و منطقه ها دیگر حضور پیدا نموده اند. این حضورها، گاه به بهانه مبارزه با ترور بوده و گاه به شکل اشغال بخشی از کشور همسایه (سوریه). در عین حال، نیروهای مسلح ترکیه در چهارچوب مأموریت های مشترک ناتو، در افغانستان، کوزوو، منطقه های از بالکان و گوشه های دیگر دنیا حضور دارند. اما حضور و مأموریت موقت یک چیز است و احداث پایگاه نظامی ماندگار، چیزی دیگر.

حالا ترکیه در کشورهایی همانند قبرس، عراق، قطر، سوریه، لیبی و سومالی پایگاه دارد. اما تمایل دارد که در افغانستان و جمهوری آذربایجان هم حضور نظامی پررنگ تری داشته باشد. شاید این ایده ترکیه، در تداوم همان سیاست چند سال پیش است که ایده آن، ابتدا به اسم ارتش مشترک تُرک مطرح شد. اما بعدها بنا به بعضی حساسیت های سیاسی منطقه ای، بر آن سرپوش گذاشته شد و از این ایده، سخنی به میان نیامد.

در انتها باید گفت، پیچیدگی و چالش های فراوانی در خصوص چند و چون حفظ روابط و منافع مشترک ترکیه و روسیه در منطقه آسیای میانه و جنوب قفقاز وجود دارد. با آنکه در سوریه، شرق مدیترانه و پفراینده انتقال گاز، روسیه هم وابستگی های نسبی مشهودی به ترکیه دارد، اما مقدار وابستگی ترکیه به روسیه بیشتر است و دولت اردوغان ناچار خواهد بود در تنظیم سیاست ها و تدوین استراتژی خود در افغانستان، جمهوری آذربایجان و منطقه ها دیگر، نگاهی جدی به تأمین رضایت روسیه داشته باشد.

ر