ناشنوایی یا کم شنوایی و آنچه که باید در خصوص علائم و روشهای درمان آن بدانیم - تور فرانسه

کم شنوایی و ناشنوایی و یا از دست دادن تدریجی حس شنوایی به صورت کامل یا جزئی به ناتوانی در شنیدن صداها اشاره دارد.

علائم مسائل شنوایی می تواند کم، میانه و یا وخیم باشد. افرادی که دارای مسائل کم شنوایی هستند، خصوصاً در محیط های پر سر و صدا قادر به درک گفتار باقی افراد نیستند. از طرفی دیگر گاهی مسائل شنوایی آن قدر شدید می گردد که فرد برای درک بهتر صداهای محیط باید از سمعک استفاده کند.

برخی دیگر ناشنوا هستند و برای درک سخنان دیگران و ارتباط برقرار کردن باید لب خوانی نموده و از زبان اشاره مخصوص ناشنوایان استفاده نمایند. در ایالات متحده آمریکا 15 درصد افراد بالای 18 سال دارای مسائل شنوایی در سطوح مختلف هستند.

علت ناشنوایی چیست؟

برخی بیماری ها و شرایط باعث ایجاد ناشنوایی می شوند، این علائم شامل:

* آبله مرغان

* سایتومگالوویروس

* اوریون

* مننژیت

* بیماری کم خونی داسی شکل

* سفلیس

* بیماری لایم

* کم کاری تیروئید

* برخی سرطان ها

* نوجوانان در معرض دود سیگار

* دیابت

* از آنتی بیوتیک استرپتومایسین برای درمان بیماری سل استفاده می گردد که گفته می گردد یکی از عوامل خطرناک برای سیستم شنوایی است.

* روماتیسم

در گوش داخلی شنماینده ترین و ظریف ترین استخوان های بدن وجود دارند. آسیب به پرده گوش یا گوش میانی می تواند باعث کم شنوایی و ناشنوایی گردد.

سیستم شنوایی چگونه کار می نماید

امواج صوتی وارد گوش می گردد و در طول کانال شنوایی حرکت نموده و به پرده گوش اصابت می نماید و امواج لغزشی فراوری می نماید. این امواج از پرده گوش به سه استخوان کوچک موجود در گوش میانی برخورد می نمایند.

این استخوانچه های گوش امواج لغزشی را تقویت نموده و سپس این امواج به وسیله سلول های مو مانند درون حلزون شنوایی جمع آوری می شوند. اطلاعات حرکتی این سلول ها را نورون شنوایی جمع آوری نموده و به مغز می فرستد. مغز این داده ها را پردازش نموده و در نهایت فرد پیروز به شنیدن می گردد.

انواع کاهش شنوایی

سه نوع مختلف از کاهش شنوایی وجود دارد

کاهش شنوایی انتقالی (Conductive hearing loss)

در این نوع عارضه امواج لغزشی از گوش خارجی به گوش داخلی مخصوصاً حلزون شنوایی منتقل نمی شوند. این عارضه به علت های گوناگون رخ می دهد:

* افزایش حجم موم گوش

* عفونت گوش به همراه التهاب و افزایش حجم مایعات گوش

* عملکرد نامناسب استخوانچه های گوش

* پرده گوش آسیب دیده

عفونت در گوش می تواند باعث ایجاد زخم در بافت گوش گردد و در نهایت عملکرد پرده گوش را مختل کند. استخوانچه های گوش هم در نتیجه عفونت، تروما و عارضه ای به نام آنکیلوسیز (ankylosis) دچار نقص خواهند شد.

کاهش شنوایی حسی - عصبی (Sensorineural Hearing Loss)

این عارضه در نتیجه مختل شدن عملکرد طبیعی گوش میانی، حلزون شنوایی و نورون شنوایی و یا حتی ضربه مغزی رخ می دهد. در این نوع عارضه سلول های مویی درون حلزون شنوایی آسیب می بینند. با افزایش سن فرد برخی از این سلول ها عملکرد خود را از دست داده و شنوایی دچار مشکل می گردد.

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سر و صدای بلند، علت دیگری برای آسیب سلول های مویی حلزون شنوایی است. این سلول های آسیب دیده دیگر قابل جایگزینی نیستند. امروزه پژوهشگران در کوشش هستند تا با استفاده از سلول های بنیادی به رشد دوباره این سلول ها یاری نمایند.

کاهش شنوایی حسی - عصبی در نتیجه کاهش شنوایی انتقالی، عفونت گوش داخلی و یا ضربه های سنگین به سر رخ می دهد.

کاهش شنوایی آمیخته (Mixed hearing loss)

این عارضه ترکیبی از کاهش شنوایی حسی - عصبی و انتقالی است. اگر فرد در طولانی مدت به عفونت گوش مبتلا باشد، عفونت در نهایت باعث آسیب پرده گوش و استخوانچه های گوش خواهد شد. گاهی با انجام عمل های مخصوص جراحی تا حدودی می توان شنوایی را بازگرداند، ولی این روش همواره موثر نخواهد بود.

ناشنوایی و گفتار

کم شنوایی با توجه به زمان بروز آن، توانایی گفتار را تحت تأثیر قرار می دهد.

کم شنوایی قبل از زبان آموزی

عدم توانایی شنیدن کامل یا جزئی قبل از یادگیری گفتار و زبان است.

فردی با کم شنوایی قبل از زبان آموزی با ناهنجاری مادرزادی متولد شده یا شنوایی را در دوران نوزادی از دست داده است. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به کم شنوایی قبل از زبان آموزی دارای والدین و خواهر و برادر شنوا هستند. بعلاوه بسیاری از آنها در خانواده هایی متولد می شوند که از قبل زبان اشاره بلد نبودند. در نتیجه، آنها نیز تمایل به پیشرفت آهسته زبان دارند.

اگر قبل از 4 سالگی برای بچه ها مبتلا به ناشنوایی قبل از زبان آموزی، کاشت حلزون انجام گردد، می توانند زبان شفاهی را با پیروزیت یاد بگیرند.

زبان شفاهی و توانایی استفاده از نشانه های اجتماعی خیلی به هم مرتبط هستند. به همین علت است که بچه ها مبتلا به کم شنوایی، به ویژه کسانی که کم شنوایی شدید دارند، نه تنها ممکن است رشد تاخیری زبان را تجربه نمایند، بلکه رشد اجتماعی کندتر را نیز تجربه می نمایند. در نتیجه، بچه های که کم شنوایی قبل از زبان آموزی دارند، ممکن است از نظر اجتماعی منزوی شوند، مگر اینکه به موقع از سمعک یا دستگاه کاشت حلزون استفاده نمایند و در کلاس های توانبخشی شرکت نمایند.

کم شنوایی پس از زبان آموزی

بیشتر افراد کم شنوا مبتلا به کم شنوایی پس از زبان آموزی هستند. آنها قبل از ابتلا به کم شنوایی، زبان گفتاری را یاد گرفته اند. عوارض برخی از داروها (داروهای اتوتوکسیک)، ضربه، عفونت یا بیماری ممکن است باعث از دست رفتن حس شنوایی گردد.

در بیشتر افراد مبتلا به کم شنوایی پس از زبان آموزی، کم شنوایی به تدریج آغاز می گردد.

اعضای خانواده، دوستان و معلمان ممکن است قبل از دیگران متوجه مشکل شنوایی شوند. با تجه به شدت کم شنوایی، فرد ممکن است مجبور به استفاده از سمعک، دریافت کاشت حلزون یا یادگیری لب خوانی گردد. افرادی که کم شنوایی را تجربه می نمایند، با توجه به زمان بروز آن و مدت زمان پیشرفت آن با چالش های مختلفی روبرو هستند. آنها ممکن است مجبور شوند از تجهیزات یاری شنوایی استفاده نمایند، تحت عمل جراحی قرار بگیرند، زبان اشاره و لب خوانی را یاد بگیرند و از دستگاه های مختلف ارتباطی استفاده نمایند. احساس انزوا یک مشکل شایع است که گاهی اوقات می تواند منجر به افسردگی و تنهایی گردد. این شرایط بعلاوه ممکن است برای اعضای خانواده، عزیزان و نزدیکان، که باید با کم شنوایی سازگاری داشته باشند، چالش هایی ایجاد کند. سوءتفاهم نیز ممکن است روی روابط فرد مبتلا به اختلال شنوایی و سایر دوستان و نزدیکان تاثیر گذارد.

کم شنوایی یک طرفه و دوطرفه

در کم شنوایی یک طرفه، فقط یک گوش دچاراختلال شنوایی است، در حالی که در موارد دوطرفه هر دو گوش دچار اختلال شنوایی است. چنانچه فرد مبتلا به اختلال شنوایی یک طرفه باشد، معین کردن منبع صدا ممکن است سختتر باشد، وقتی با کسانی که در هر دو گوش خوب می شنوند، مقایسه گردد. بعلاوه درک آنچه دیگران می گویند وقتی سر و صدای زیادی در محیط هست، ممکن است سخت باشد.

در محیط های نسبتا ساکت، فرد مبتلا به کم شنوایی یک طرفه از نظر توانایی های ارتباطی تقریبا با فردی که شنوایی طبیعی در هر دو گوش دارد، یکسان است.

نوزادانی که با کم شنوایی یک طرفه متولد می شوند دچار تأخیر در رشد گفتار می شوند. ممکن است در مدرسه تمرکز آنها کمتر باشد. در فعالیت های اجتماعی نیز ممکن است چالش بیشتری نسبت به افراد دارای شنوایی طبیعی در هر دو گوش داشته باشند.

علائم

علائم اختلال شنوایی بستگی به علت آن دارد. برخی از افراد بدون توانایی شنیدن متولد می شوند، در حالی که برخی دیگر ناگهان به علت تصادف یا بیماری کم شنوا یا ناشنوا می شوند. در برخی از افراد، علائم کم شنوایی ممکن است به تدریج با گذشت زمان پیشرفت کند و همراه با وزوز گوش باشد.

علائم ناشنوایی

علائم این عارضه به نوع مسئله ای که فرد با آن درگیر است ارتباط دارد.

علائم مسائل شنوایی در نوزادان

* قبل از 4 ماهگی نوزاد در واکنش به صدا، سر خود را برنمی گرداند.

* تا سن 12 ماهگی حتی یک آوا نمی تواند فراوری کند.

* نوزاد در واکنش به صدای بلند وحشت زده نمی گردد.

* نوزاد تنها در صورتی که شما را ببینید واکنش نشان می دهد، اگر دور از چشم نوزاد او را صدا بزنید، واکنش خاصی دریافت نخواهید کرد.

علائم مسائل شنوایی در بچه های نو پا و بچه ها

* کودک دیرتر از سایر بچه ها همسن و سال خود ارتباط کلامی برقرار می نمایند.

* کودک مدام در حال ادای این جملات است، چی؟ ببخشید چی گفتی؟

* کودک با صدای بلند صحبت می نماید و تمایل به ایجاد صداهای بلندتر از حد معمول دارد.

* زمانی که کودک صحبت می نماید، آواهای قابل تشخیصی فراوری نمی نماید.

* کودک تنها به چند نمونه خاص از صداها واکنش نشان می دهد

تشخیص مسائل شنوایی

افرادی که به وجود مسئله ای در سیستم شنوایی خود مشکوک هستند، باید به پزشک مراجعه نمایند. پزشک بعد از طرح چندین سوال و آنالیز علایم به انجام آزمایش های لازم می پردازد.

معاینه

پزشک با استفاده از اتوسکوپ، داخل مجرا و پرده گوش را معاینه می نماید. موارد زیر ممکن است در طول معاینه تشخیص داده گردد:

* انسداد ناشی از یک شی خارجی

* تجمع جرم گوش

* عفونت در مجرای گوش

* عفونت در گوش میانی، در صورت وجود برآمدگی در پرده گوش.

* کلستاتوم، رشد پوست در پشت پرده گوش در گوش میانی.

* مایع در مجرای گوش

* پارگی پرده گوش

تست غربالگری عمومی

ممکن است پزشک از بیمار بخواهد یک گوش را بپوشاند و از او درباره چگونگی شنیدن کلمات گفته شده در شدت های مختلف شرح بخواهد، بعلاوه حساسیت به سایر صداها را آنالیز کند.

اگر پزشک به مشکل شنوایی مشکوک باشد، فرد را به شنوایی شناس (ادیولوژیست) ارجاع می دهد.

آزمایش های بعدی که انجام خواهد شد، عبارتند از:

تست دیاپازون:

آن بعلاوه به آزمایش رین (Rinne) معروف است. دیاپازون یک وسیله فلزی دو شاخه است که هنگام ضربه، صدا فراوری می نماید. تست های ساده دیاپازون ممکن است به پزشک در تشخیص وجود کم شنوایی و اینکه مشکل از کجاست، یاری کند. دیاپازون مرتعش شده را روی استخوان ماستوئید پشت گوش قرار می دهد. از بیمار خواسته می گردد وقتی دیگر صدایی را نمی شنود، بگوید. سپس، دیاپازون که هنوز هم ارتعاش دارد را در 1 تا 2 سانتی متری مجرای گوش قرار می دهد. از بیمار دوباره سؤال می گردد که آیا او می تواند صدای دیاپازون را بشنود.

ازآنجاکه انتقال هوایی از انتقال استخوانی بیشتر است، بیمار باید بتواند ارتعاش دیاپازون را بشنود. اگر او در این مرحله نتواند آن را بشنود، بدان معنی است که انتقال استخوانی نسبت به انتقال هوایی فزونی دارد.

این مسئله نشانگر مسئله ای در رسیدن امواج صوتی به وسیله مجرای گوش به حلزون است.

شنوایی سنجی:

بیمار هدفون روی گوش هایش می گذارد و صدا به یک گوش ارسال می گردد. طیف های مختلفی از صداها با شدت و فرکانس های مختلف به بیمار ارائه می گردد. هر بار که صدا شنیده می گردد، بیمار علامت می دهد.

هر صدا در شدت های مختلف ارائه می گردد، به این ترتیب شنوایی شناس می تواند تشخیص دهد که در آن شدت، صدا در آن لحظه دیگر شنیده نمی گردد. همین تست با کلمات نیز انجام می گردد. شنوایی شناس کلمات را در شدت های مختلف (بر حسب دسی بل) بیان می نماید تا جایی که فرد دیگر نشنود.

تست مرتعش نماینده استخوانی: این مورد برای یافتن چگونگی عبورصدا از استخوان ها استفاده می گردد. مرتعش نماینده استخوان روی ماستوئید قرار می گیرد. هدف این است که عملکرد عصبی که این سیگنال ها را به مغز منتقل می نماید، اندازه گیری گردد.

چهار درجه کم شنوایی

فقدان شنوایی در هر فردی فرق دارد و به همین علت یک تست تخصصی برای معین اندازه مشکل وارد شده ضروری است . تست معمولی برای معین اندازه کاهش شنوایی ، شامل گوش دادن به گستره ای از صدا های ارایه شده در هر گوش به وسیله هدفون است که اندازه بلندی صدا ها - طبق دسی بل (dB) - روی گرافی به نام آئودیوگرام ثبت می شوند.

شاید جای تعجب باشد که کم شنوایی طبق درصدی کلی توصیف نمی گردد زیرا ناتوانی در شنیدن طیف وسیعی از فرکانس های مختلف است و به همین علت است که هیچ دو فرد مبتلا به کم شنوایی تجربیات و احتیاج های مشابهی ندارند و بسیار متفاوت هستند .

فرکانس یک اندازه گیری مهم در شنوایی است و صدا ها را از کمترین سرعت (مثل رعد و برق) تا بالاترین سرعت (مثل فشار یا سوت) بیان می نماید. افراد غالباً در فرکانس های مختلف دچار کم شنوایی می شوند - بنابراین حتی وقتی افراد به صدای دقیقاً یکسانی گوش می دهند، آن ها را کاملا متفاوت می شنوند یا ممکن است اصلاً قادر به شنیدن برخی از آن ها نباشند .

به منظور معین درجه کاهش شنوایی یک فرد، متخصص مراقبت شنوایی می تواند تست آستانه را انجام دهد تا پایین ترین سطح دسی بلی که فرد قادر به شنیدنش است را معین کند. پاسخ شما به این فرکانس های متفاوت، باعث تشخیص اندازه شنوایی شخصی تان می گردد .

چهار درجه کلی از کاهش شنوایی در آئودیوگرام وجود دارد :

کم شنوایی خفیف یا ملایم (26 تا 40 دسی بلی):

در کم شنوایی خفیف، شنیدن صداهای آهسته و یا تشخیص صداها در زمانی که نویز پس زمینه وجود دارد، سخت است و این مسئله مخاطبین را در بسیاری از موقعیت های اجتماعی و کاری روزمره به خطر می اندازد .

کم شنوایی میانه (41 - 70 دسی بلی):

کاهش میانه شنوایی، شنیدن تبادل نظر ها را مشکل می نماید ، به خصوص زمانی که صدای پس زمینه وجود دارد و برای شنیدن صدای رادیو یا تلویزیون ممکن است احتیاج باشد تا صدا زیاد گردد و برای داشتن تبادل نظرهای طولانی کوشش بیشتری ضروری است و می تواند فرد را به خصوص در خاتمه روز خسته کند .

کم شنوایی شدید (71 - 90 دسی بلی):

با فقدان شدید شنوایی ، مکالمات عادی قابل شنیدن نیستند و شنیدن و یا درک آن، حتی با صدای بلند هم ممکن است مشکل باشد . افراد با فقدان شنوایی شدید تنها قادر به شنیدن صحبت هایی هستند که با صدای بلند ارائه می شوند مثلا فریاد ها یا بالا بردن اندازه صدا یا می توانند با یاری وسایل شنوایی خاصشان خوب بشنوند . انزوای اجتماعی می تواند یک نگرانی واقعی برای این افراد باشد .

کم شنوایی عمیق (91 دسیبل یا آستانه بالاتر):

افراد با کاهش شنوایی عمیق می توانند مسئله ای در متوجه شدن سخنرانی هایی که حتی با صدای بلند انجام می شوند داشته باشند . آن ها ممکن است از حرف زدن اجتناب نمایند و در موقعیت های شخصی و حرفه ای به شدت منزوی شوند که اگر مشکل و درمان آنالیز نگردد، این مسئله برای فرد می تواند مخرب باشد.

آزمایش فیزیکی

پزشک برای مشاهده گوش از وسیله ای به نام اتوسکوپ استفاده می نماید. این وسیله دارای نور در قسمت انتهایی خود است. پزشک با یاری این وسیله وجود گرفتگی احتمالی را در گوش آنالیز می نماید. گاهی پرده گوش دچار آسیب شده و گاهی موم یا واکس گوش تجمع پیدا نموده است. وجود عفونت در مجرای شنوایی و گوش میانی هم به یاری آزمایش فیزیکی قابل تشخیص است.

عارضه ای به نام کلستیاتوم (cholesteatoma) گاهی علت مسائل شنوایی است، در این عارضه سلول های پوستی به صورت غیر طبیعی و غیر سرطانی پشت پرده گوش در گوش میانی رشد می نمایند.

انجام تست های شنوایی

پزشک از بیمار می خواهد که یک گوش خود را پوشانده و تنها با یک گوش کیفیت صدای حروفی که می شنود را گزارش کند. اگر پزشک به وجود مشکل در سیستم شنوایی مشکوک گردد، فرد را به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی یا یک متخصص شنوایی سنجی ارجاع می دهد.

انجام تست های شنوایی بچه ها

بچه ها هنگام رفتن به مدرسه در سنین 6، 8 و ده سالگی، حداقل یکبار در سنین نوجوانی و در طول دوران دبیرستان باید تست شنوایی انجام دهند.

درمان مسائل ناشنوایی

افراد درگیر با مسائل شنوایی می توانند یاری دریافت نمایند. درمان این مشکل به علت و البته شدت مشکل بستگی دارد.

کاهش شنوایی از نوع حسی - عصبی قابل درمان نیست.

زمانی که یک سلول موئی درون حلزون شنوایی تخریب می گردد، دیگر امکان ترمیم آن وجود ندارد. با این همه با یاری تکنولوژی های فراوان می توان تا حد زیادی کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

سمعک ها

این دستگاه ها به بهبود شنوایی یاری می نمایند. انواع مختلفی از سمعک در اندازه ها و قدرت های مختلف وجود دارد. سمعک ها درمانی برای ناشنوایی نیستند، تنها صداهای اطراف را تا حد زیادی تقویت می نمایند.

سمعک ها از باتری، اسپیکر، تقویت نماینده صدا و میکروفون تشکیل شده اند. امروزه سمعک ها در اندازه های بسیار کوچکی تهیه می شوند به طوری که حتی در صورت استفاده هم قابل تشخیص نیستند. متخصصان شنوایی سنج با انجام آزمایش های لازم برترین نوع سمعک را برای فرد طراحی می نمایند.

انواع سمعک:

* سمعک پشت گوشی

* سمعک نامرئی

* سمعک داخل مجرا

* سمعک داخل گوشی

* سمعک RIC یا RITE

کاشت حلزون شنوایی

اگر پرده گوش و گوش میانی مسئله ای نداشته باشند، احتمالاً کاشت حلزون شنوایی به فرد یاری خواهد نمود. کاشت حلزون شنوایی به توانایی درک گفتار هم یاری بسیاری می نماید. حلزون شنوایی کاشته شده شامل یک بخش داخلی و خارجی است، بخش خارجی آن شامل میکروفون برای جمع کردن صداهای محیطی، پردازنده گفتاری برای اولویت بندی کردن صداها و ترانسمیترها است.

برای بخش داخلی حلزون شنوایی جراح یک دریافت نماینده و یک تحریک نماینده در استخوان زیر پوست کار می گذارد. این اجزا سیگنال ها را به پالس های الکترونیکی تبدیل می نمایند.

کاشت حلزون شنوایی در هر دو گوش بچه ها انجام می گردد، ولی در افراد بالغ تنها یک حلزون شنوایی در یک گوش کاشته می گردد.

جلوگیری از مسائل شنوایی

اگر مسائل شنوایی مادرزادی باشد یا در اثر بیماری به وجود بیاید، راهی بری جلوگیری از آن وجود ندارد. ولی با این همه می توان اقداماتی در راستای کاهش خطر از دست دادن شنوایی انجام داد. ساختار گوش به روش های مختلفی آسیب می بیند. اگر فرد به مدت طولانی در معرض صداهایی با طول موج 85 دسی بل و یا بالاتر باشد، در نهایت احتمالاً دچار مسائل شنوایی خواهد شد.

بنابراین توصیه می گردد که خصوصاً بچه ها با اسباب بازی های پر سر و صدا بازی ننمایند. بسیار مهم است که صدای تلویزیون، رادیو و دستگاه های پخش موسیقی در اندازه کم باقی بمانند. استفاده از هدفون برای ایزوله کردن صداهایی که می خواهید بشنوید و صداهایی که مایل به شنیدن آن ها نیستید یاری می نماید که فرد کم تر در معرض آسیب قرار داشته باشد.

افرادی که در محیط های پر سر و صدا کار می نمایند، بهتر است از پوشش های مختلف گوش که در انواع گوناگون در بازار وجود دارد، استفاده نمایند. حس شنوایی با افزایش سن دستخوش تغییرات فراوانی خواهد شد، ولی با این همه انجام اقدامات پیشگیرانه تا حدود زیادی از خطر از دست دادن شنوایی می کاهد.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت سمعک ساعی

سایت نمناک

منبع: راسخون