ویروس جدید کرونا و سناریوهایی برای آینده جهان - تور فرانسه

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران، از زمان شیوع ویروس کرونا در دنیا، پیش بینی ها و سناریوهای متعددی درباره تاثیر این ویروس بر اقتصاد دنیای توسط دانشگاهیان، مؤسسات تحقیقاتی و شرکت های مشاوره مدیریت ارائه شده است. همه این سناریوپردازی ها به دنبال برآورد حداقل و حداکثر پیغامدهای کووید 19 و ترسیم کردن راه های مقابله با پیغامدهای محتمل در هر سناریو هستند تا از این طریق دامنه انعطاف تصمیم گیرندگان و مجریان تصمیم ها را در مقابله با پیغامدهای این ویروس افزایش دهند. اگرچه همه پیش بینی ها و سناریوپردازی ها دامنه خطای خاص خود را دارند؛ اما مهمترین درس آموخته سناریوهای گوناگون، آمادگی برای روبروه با شرایط گوناگون و اتخاذ راهکارهای مناسب برای کنترل پیغامدهای آن است.

مؤسسه اسماء در گزارشی با مروری بر سناریوهای مختلف پیرامون شیوع کووید 19 و تبعات آن بر اقتصاد دنیای، نگاهی به سناریوها و الگوهای بهبود داشته است و تحقیقاتی روی داده های علم پزشکی درباره سناریوهای گسترش کووید 19، سناریوپردازی کووید 19 در اقتصاد و پیغامدهای خُرد و کلان، رکوردشکنی ناشی از کووید 19 و جنبه هایی که به همراه خواهد داشت، ایجاد انحراف در سیاست گذاری ها، پدید آوردن بحران های مالی، پایین و بالا بودن در برابر سناریوهای بحران و اینکه چه سناریوهایی برای بهبود متصوریم را ارائه داده است که در زیر می خوانید.

اپیدمی مرگبار؛ داده های علم پزشکی درباره سناریوهای گسترش کووید 19 چه می گوید؟

بشر در هزاره جدید میلادی با بحران های مرگباری دست و پنجه نرم نموده است. وقوع جنگ، نسل کشی و درگیری های نظامی درون مرزی و برون مرزی متعدد، تهدیدات ناشی از گرمایش دنیای، فجایع زیست محیطی و آلودگی وسیع منابع طبیعی، بروز قحطی های مقطعی و بحران های مالی اجتماعی به دفعات حیات بشر را در 20 سال گذشته در نقاط مختلف دنیا تحت تاثیر قرار داده اند. به علاوه، با وجود پیشرفت چشمگیر دانش پزشکی، انسان ها به موازات چالش های یادشده همواره در معرض خطر ناشی از شیوع بیماری های همه گیر قرار داشته اند و مبارزه با طیف وسیعی از بیماری های شناخته شده یا ناشناخته همچون وبا، ابولا، ایدز، هپاتیت، سارس 1 و مرس 2 به یکی از اولویت های دولت ها در سراسر دنیا مبدل شده است. ویروس کووید 19 که از اعضای خانواده کروناویروس ها (همچون سارس و مرس) به شمار می آید، جدیدترین بحران پیشروی بشر است و در دو ماه گذشته، حجم قابل توجهی از خبرها را به خود اختصاص داده است.

پزشکان از هنگام شیوع گسترده کووید 19 کوشش نموده اند تصویری از مقایسه این عضو جدید خانواده کروناویروس ها نسبت به دو ویروس سارس و مرس فراهم نمایند. این تصویر از آن جهت اهمیت دارد که سارس و مرس از اپیدمی های مرگبار در بیست سال گذشته به شمار می آیند و مقایسه میان کووید 19 و آنها می تواند یافته های ارزشمندی درباره شیوع و رفتار آینده ویروس داشته باشد. مجموعه این مقایسه ها در نهایت این نکته را به اثبات رسانده است که کووید 19 رفتار تهاجمی تری نسبت به سارس و مرس دارد و سریع تر از آنچه تصور می شود، شیوع پیدا می نماید و با درگیر ساختن دستگاه تنفسی مبتلایان، خطر مرگ را به همراه می آورد. نگاهی به رفتار کووید 19 در مقایسه با سارس و مرس، این گزاره را تایید می نماید.

با وجود، نرخ مرگ ومیر پایین تر کووید 19 ، رفتار تهاجمی این ویروس منجر به افزایش قابل توجه مبتلایان در سراسر دنیا و در نتیجه، فشار به سیستم بهداشتی و نظام سلامت کشورهای مختلف شده است. این فشار خود اگرچه در حال حاضر به صورت یک دغدغه زیستی نمایان شده است، اما در بلندمدت تاثیر خود را به شکل پیغامدهای مالی کوتاه مدت و بلندمدت نمایان می نماید که مواردی همچون فشار به دولت ها به منظور تامین اعتبار اضافی برای بخش سلامت و نظام بهداشت و درمان، فشار به دولت ها به وسیله کاهش منابع درآمدی (مالیات ها، بهای خدمات عمومی، کاهش تبادلات تجاری بین المللی)، فشار به صنعت بیمه به منظور بازپرداخت هزینه های پزشکی و جبران خسارت های عمومی (بیمه های مسئولیت) و فشار به بخش خصوصی با توجه به کاهش حجم فراوری و هزینه های تحمیل شده به واسطه غیبت نیروی کار، فشار به بخش خصوصی به دلیل کاهش قدرت عمومی خرید (در همه صنایع) و کاهش شدید تقاضا (در بعضی از صنایع نظیر گردشگری، هتلداری، رستوران ها، سرگرمی) و فشار به عموم جامعه به وسیله کاهش سطح عمومی درآمدها و تحلیل رفتن قدرت خرید تنها بخشی از آنها است.

علم پزشکی درخصوص سناریوهایی که به نحوی رفتار ویروس کووید 19 را پیش بینی می نمایند، با فرضیه های متنوعی روبه رو است. آنالیز آمار و ارقام رسمی در سطح دنیا نشان دهنده رفتار به شدت تهاجمی این ویروس جدید علی رغم نرخ مرگ ومیر کمتر به لحاظ نظری است، با این حال رفتار تهاجمی ویروس و افزایش شدید تعداد مبتلایان، سبب افزایش قدر مطلق تعداد مرگ ومیر ناشی از کووید 19 و در نتیجه، ترس و ابهام افزون تر نسبت به پیغامدهای شیوع هرچه بیشتر این تهدید زیستی شده است.

این رفتار تهاجمی، پیش بینی الگوی شیوع کووید 19 و برآورد تعداد مبتلایان به این کروناویروس را سخت ساخته است. به همین دلیل حتی برآوردهای محدود از تعداد مبتلایان به این ویروس توسط داده های پزشکی نیز بسیار سخت شده است.

و اما در تازه ترین شماره از نشریه معتبر سلدیسکاوری 3، محققان برآوردی از دامنه بیماری در شهر ووهان چین بر مبنای سناریوهای مختلف منتشر نموده اند. آنچه در برآورد محققان قابل توجه و حائز اهمیت است، چگونگی فرایند کاهش تعداد مبتلایان است. بر حسب این برآورد، با احتمال زیاد کووید 19 تا انتها آپریل به صورت یک تهدید زیستی در شهر ووهان به زیست خود ادامه خواهد داد و در پرریسک ترین سناریو، تعداد مبتلایان در انتها آپریل بیش از 60000 هزار نفر خواهد بود و در سناریوی محتمل به رقمی بین 15000 تا 20000 نفر می رسد.

پرواضح است که عدم قطعیت درخصوص گسترش این بیماری، فراتر از توانایی های علم آمار برای برآوردهای دقیق تر از سطح و میزان ابتلا در آینده است، اما به هر حال باید این واقعیت را پذیرفت که با تهدیدی ناشناخته در سطح دنیای روبه رو هستیم و این تهدید، پیغامدهای متعددی بر سبک زندگی مردم در سراسر دنیا خواهد داشت.

در ادامه به آنالیز سناریوپردازی کووید 19 در اقتصاد و پیغامدهای خُرد و کلان می پردازیم به طوری که برای سناریوپردازی مالی کروناویروس جدید، لازم است یک تحلیل چندسطحی را به کار بگیریم. منظور از تحلیل چندسطحی، آنالیز سناریوهای محدود به اقتصاد چین و سپس، آنالیز سناریوهای دنیای است. این تحلیل چندسطحی به این دلیل حائز اهمیت است که چین 17 درصد از فراوری ناخالص دنیای را به خود اختصاص داده است و به طور مستقیم بر 40 درصد از تبادلات کالا و محصولات در سطح دنیا تاثیر می گذارد. در نتیجه اقتصاد دنیا به شدت متاثر از اوضاع مالی چین است و چشم انداز مالی نامساعد در چین می تواند کل اقتصاد دنیا را دستخوش رکود و بحران مالی کند.

شرکت مورگان استنلی مهمترین و معتبرترین سناریوپردازی درباره شرایط مالی چین را به انجام رسانده است. برآورد این موسسه حاکی از نرخ تقریبی 3.5 درصدی رشد مالی چین و بروز خلأ جدی میان حجم فراوری بالفعل و ظرفیت فراوری بالقوه چین در صورت تداوم فرایند شیوع کووید 19 در این کشور است. تحلیلگران مورگان استنلی معتقدند با تشدید بحران ناشی از شیوع کووید 19 ظرفیت فراوری چین به 30 تا 50 درصد فراوری فعلی کاهش می یابد و رکود مالی بر کشور چین حاکم خواهد شد. در سناریوهای خوشبینانه تر احتمال می رود سطح فراوری چین به میزان 20 تا 40 درصد کاهش یابد که این رقم وقوع بحران مالی را نامحتمل می نماید و به چین امکان می دهد از انتهای ماه مارس 2020 به سطح فراوری قبل از شیوع کروناویروس جدید بازشود. سناریوهایی که توسط تحلیل گران مورگان استنلی پیش بینی شده اند، در قالب جدول 1 مستند شده است.

در سطح تحلیل بعدی باید ابعاد گسترش این تهدید زیستی را بر اقتصاد دنیا مورد توجه قرار داد. طبیعی است که با توجه به درهم تنیدگی اقتصاد چین و دیگر نقاط دنیا، همه سناریوپردازی ها با تمرکز بر تاثیر چین بر اقتصاد دنیا صورت می پذیرند. شرکت مشاوره مدیریت مک کنزی در یک سناریوپردازی سه گانه، ابعاد تاثیرگذاری این تهدید زیستی بر اقتصاد دنیای را طبق تصویر شماره 4 ترسیم نموده است.

در سناریوی خوشبینانه، کووید 19 یک اپیدمی فصلی خواهد بود و در انتهای نیمه نخست سال 2020 در سراسر دنیا تحت کنترل قرار می گیرد. با توجه به الگوی پراکندگی این ویروس و بهبود یافتن بسیاری از مبتلایان در چین، اقتصاد چین زودتر می تواند از پیغامدهای نامطلوب مالی رهایی پیدا کند و بهبود شرایط چین، مانع از ایجاد رکود فراگیر مالی خواهد شد. در این سناریو حتی صنایعی مانند گردشگری نیز در نیمه نخست 2020 اندک اندک راستا حرکت به سوی شرایط عادی را در پیش می گیرند و اوضاع برای فعالان حمل ونقل، گردشگری و سرگرمی به عنوان آسیب پذیرترین صنایع وخیم تر نخواهد شد.

در سناریوی بدبینانه، کلید اصلی در انتقال بیماری از مناطق فعلی به مناطق جدیدی از جمله هند و افریقا است که کووید 19 را تبدیل به یک تهدید زیستی فرامرزی می نماید. وقوع این سناریو احتمالاً منجر به وضع محدودیت های شدید مسافرتی می شود و همین مسئله بقای تعداد زیادی از کسب وکارها را به خطر می اندازد. به علاوه، گسترش بیماری دولت ها را وادار می سازد تا منابع بیشتری را به بخش بهداشت و درمان تخصیص دهند و سرمایه گذاری های عمرانی و سیاست های تحریک تقاضا را به تعویق بیاندازند. نتیجه چنین اقداماتی تشدید رکود مالی و کاهش قدرت خرید عموم جامعه است که در یک چرخه فرو فراینده به تعمیق بحران مالی می انجامد و منجر به افزایش شکاف ثروت، هم در درون جوامع و هم در میان جوامع می شود.

در سناریوی میانه، دنیا در سال 2020 با پیغامدهای مالی حاصل از کووید 19 درگیر خواهد بود و صنایع مختلف به تبع میزان تاثیرپذیری از کروناویروس جدید دچار رکود می شوند. بخش هایی مانند صنایع مصرفی (غذایی و بهداشتی) در نیمه دوم سال سریعتر از این رکود خارج می شوند، اما کار برای صنایع آسیب پذیر مانند گردشگری، سرگرمی و حمل ونقل سختتر خواهد بود. در این میان، شرایط بخش خدمات مانند کسب وکارهای آموزشی نیز به شدت و سرعت بازیابی دیگر صنایع وابستگی خواهد داشت.

آنچه در هر سه سناریو (و اصولاً در تمام سناریوهایی که برای شیوع کروناویروس جدید تنظیم شده اند) مشترک است، تایید رکود مالی در سطح دنیا است و تفاوت میان سناریوها عمدتاً به بازه زمانی تداوم رکود و موج های آن بازمی شود. درنتیجه، لازم است این سناریوها را بر اساس مؤلفه رکود تصویرسازی و تفسیر کنیم.

رکود ناشی از کووید 19 چه جنبه هایی به همراه خواهد داشت؟

اگر فرض را بر این بگذاریم که کووید 19 عظیمترین و اصلی ترین بحران پیشروی دنیاست و به علت شیوع در کشورهای مختلف از جمله چین (به عنوان یک اقتصاد عظیم و نوظهور)، ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه (به عنوان بازیگران اصلی بازار انرژی و منابع اولیه)، ایتالیا، آلمان و فرانسه (به عنوان قدرت های مالی و تکنولوژیک اروپا) و امریکا (به عنوان یکی از قدرت های مالی دنیا و عظیمترین بازار مالی دنیا)، نظم بازارها را از جنبه های مختلف مورد تهدید قرار می دهد، باید به رکود ناشی از شیوع کووید 19 از سه جنبه توجه کنیم.

برهمزدن توازن در بخش حقیقی اقتصاد

کاهش مخارج سرمایه ای به طور طبیعی منجر به اختلال در چرخه مالی و از بین رفتن فرصت های رشد بازار در بخش حقیقی اقتصاد می شود. در طول تاریخ شوک های قدرتمند نظیر جنگ های بین المللی یا بلایای طبیعی گسترده چنین تهدیدی را بر نظام های مالی تحمیل نموده اند و با تغییر نیروهای عرضه و تقاضاً، تعادل و توازن بازار را برهم زده اند.

فرایند فعلی گسترش کووید 19 نشان می دهد این ویروس می تواند مبدل به یکی از قدرتمندترین نیروهای محرک تغییر در عرضه و تقاضا و در نتیجه، ایجاد رکود در بخش حقیقی اقتصاد باشد.

ایجاد انحراف در سیاستگذاری ها

تزریق پول به اقتصاد معمولاً ساده ترین راه برای انحراف سیاستگذاری ها است و کووید 19 هم چنین انحرافی را پدید آورده است. دولت ها در کشورهای مختلف به منظور مقابله با پیغامدهای مالی کووید 19 اقدام به طراحی و اجرای بسته های مالی مختلفی نموده اند. این اقدامات ممکن است در کوتاه مدت شدت تخریب ناشی از این اپیدمی را کاهش دهند، اما به دلیل ایجاد انحراف در فرایند سیاستگذاری ها در بلندمدت به پیغامدهای جدی مالی از جمله رکود می انجامند. افزایش نسبت بدهی به فراوری ناخالص داخلی در بعضی از کشورهای درگیر کووید 19 مانند کره جنوبی و ایتالیا موید این مسئله است.

پدیدآوردن بحران های مالی

بحران مالی سال 2008 ایالات متحده امریکا نشان داد که تزریق منابع مالی به بازار توسط دولت یکی از دلایل اصلی شکل گیری حباب های اعتباری و در نتیجه فروپاشی مالی است. کروناویروس جدید نیز که منجر به تزریق منابع مالی به بازارها شده است، به احتمال فراوان در آینده نزدیک به پیدایش چنین پیغامدی دامن می زند. نامتوازن شدن بدهی ها، افزایش مطالبات معوق، انحراف در هزینه کرد منابع مالی و فساد مالی یا سواستفاده هایی که در چنین مواقعی رخ می دهند، بستر شکل گیری یک بحران مالی جدید در اقتصاد دنیای را تسریع خواهند کرد.

پایین و بالا؛ در برابر سناریوهای بحران، چه سناریوهایی برای بهبود متصوریم؟

فرقی نمی نماید که بحران ناشی از شیوع کووید 19 چه شرایطی را از حیث رکود در اقتصاد دنیا ایجاد می نماید. اقتصاد یک چرخه همیشگی میان رکود، بحران، بهبود و رونق را طی می نماید و هیچگاه برای همواره یک راستا ثابت را در پیش نمی گیرد. بنابراین به موازات فهم سناریوهایی که وخامت هرچه بیشتر شرایط اقتصاد دنیای را به تصویر می کشند، لازم است سناریوهایی را که در جهت بهبود شرایط محتمل هستند، شناسایی و مستند کنیم.

برخلاف باور عمومی، پدیده های اجتماعی و مالی خطی نیستند و نمی توانیم در قالب توابع خطی، به مدل سازی وقایع مالی بپردازیم. رخدادهای مالی به شکل منحنی عمل می نمایند و کلید سناریوپردازی درباره اوضاع مالی، فهم نقاط شکست و عطف این منحنی هاست که بر حسب شدت واقعه، میزان آثار به جا گذاشته در اقتصاد و اوضاع متغیرهای کلان مالی منجر به شکل گیری منحنی هایی با ظاهر متفاوت می شوند. محققان مالی با استفاده از داده های موجود از شدت میزان گسترش بیماری کووید 19 و مدل سازی راستا بهبود آن، سه سناریو V شکل، U شکل و L شکل را برای بهبود شرایط متصورند.

مدل V شکل

مدل V شکل یک نمونه کلاسیک از شوک به اقتصاد و نوع تاثیرگذاری اش را نشان می دهد که در آن، میزان فراوری ناخالص داخلی به واسطه شوک با کاهش ناگهانی روبرو می شود اما سپس با حاکم شدن ثبات و رشد تدریجی، میزان فراوری ناخالص به سطح قبلی بازمی شود. این منحنی برای اقتصادهایی صادق است که از نرخ رشد بالایی برخوردار باشند و شدت تقاضا بتواند به تبعات منفی بحران پاسخ دهد، شرایط را به حالت نرمال بازگرداند و آنچه از دست رفته است را باز گرداند. در بحران فعلی ناشی از گسترش کووید 19 ، رفتار اقتصادهایی مانند اقتصاد چین بیشتر به مدل V شکل شباهت خواهد داشت.

مدل U شکل

در مدل U شکل، تقاضا همچنان قدرتمند است و نرخ رشد می تواند افت در سطح فراوری ناخالص را به صندلی گذشته برگرداند. با اینحال، در این سناریو خسارات ناشی از بحران جبران نمی شوند و آثار ناشی از بحران به شکل بدهی یا زیان انباشته به دوره های بعدی منتقل می شوند تا نرخ رشد بالاتری بتواند این خسارات را جبران کند. کشورهایی از جمله کشورهای توسعه یافته که از زیرساخت قوی تری برخوردار باشند اما رشد مالی پرشتابی ندارند، احتمالاً چنین واکنشی را در برابر کووید 19 از خود نشان می دهند، هرچند بیان این گزاره به جز با برآورد دقیق خسارت های ناشی از این بیماری ممکن نیست.

مدل L شکل

هنگامی که شوک های مالی آسیب های عمیق و ساختاری به پیکره نظام مالی در سمت عرضه وارد می نمایند، مدل L شکل محتمل ترین سناریو برای بهبود خواهد بود. در چنین شرایطی رشد به اندازهای نیست که فراوری ناخالص را به سطح قبلی بازگرداند و خسارات ناشی از بحران نیز جبران نخواهند شد. بهبود مالی در کشورهای در حال توسعه ای که به شکل جدی و مستمر در معرض تبعات مالی ناشی از شیوع ویروس کووید 19 قرار بگیرند، با چنین سناریویی به پیش خواهد رفت.

ملاحظاتی درباره ایران

از هنگام شیوع و فراگیری بین المللی کووید 19 ، ایران به یکی از چند کشوری که به صورت جدی تر با این ویروس درگیر بوده اند، مبدل شده است و توقف فعالیت یا تعطیلی موقت در بعضی از شهرها یا بخشی از صنایع و شرکت ها اتفاق افتاده است. بنابراین نمی توان پیغامدهای مالی این بیماری را در ایران نادیده گرفت و لازم است ملاحظاتی مبتنی بر آنچه در سناریوهای مختلف از آنها صحبت به عمل آوردیم، در نظر گرفته شوند و پیش فرض هایی همچون در سال های اخیر چین در غیاب کشورهای اروپایی به یکی از شرکای اصلی ایران مبدل شده است و ضمن خرید، مقادیر قابل توجهی از نفت یا دیگر مواد اولیه، سهم قابل توجهی از واردات ایران از مبدأ این شرکت صورت می پذیرد. از سوی دیگر، چین در بسیاری از پروژه ها به شریک اصلی و پیمانکار اجرایی مبدل گشته است و توسعه بخشی از سرمایه گذاری ها در کشور توسط شرکت های چینی صورت می پذیرد. تحریم های بین المللی، قطع مراودات بانکی بین الملل، تنش های منطقه ای و فرامنطقه ای و چالش های داخلی در دو سال گذشته توان مالی کشور را فارغ از گسترش و شیوع کووید 19 تحلیل برده است.

بازارهای بین المللی نیز به دلیل نوسانات قیمت نفت، نفس اقتصاد کشور را بیش از پیش گرفته اند. علی رغم هشدارهای اولیه، متاسفانه بیماری کووید 19 در سطح کشور پراکنده شده است و نمی توان با کنترل و قرنطینه یک منطقه تعیین نسبت به محدود ساختن بیماری و جلوگیری از گسترش تبعات آن اقدام نمود. در چنین شرایطی به سختی می توان برآورد دقیقی از صنایع درگیر با این بیماری داشت. در صورت تداوم فرایند شیوع و گسترش کووید 19 ، دولت مجبور به تخصیص منابع مالی اضافی به بخش بهداشت و درمان خواهد بود. شنمایندگی بودجه 99 و منابع محدود کشور سبب می شود که تخصیص منابع به سوی بخش بهداشت و درمان به بهای کاستن از هزینه کرد دولت در بخش های عمرانی و سرمایه گذاری صورت پذیرد و این مسئله سبب تعمیق رکود مالی و افت سطح فراوری ناخالص داخلی خواهد شد باید مورد توجه قرار بگیرند.

بر اساس این پیش فرض ها، پیغامدهای مالی حاصل از شیوع کووید 19 برای اقتصاد ایران بسیار قابل توجه خواهند بود و در مرحله نخست موجب ورشکستگی تعداد زیادی از کسب وکارها و شرکت های کوچک و رکود در صنایعی از قبیل گردشگری خواهد شد. این پیغامدها قدرت خرید عمومی را کاهش می دهند و این چرخه به موازات چرخه کاهش منابع مالی دولت برای اجرای طرح های عمرانی، رکود در کشور را تعمیق می بخشد. در چنین شرایطی، تداوم فرایند شیوع کووید 19 به متغیر اصلی در میزان پیغامدهای مالی ناشی از این بیماری مبدل می شود و طبیعی است که افزایش مدت زمان شیوع شتابان بیماری به بیش از یک فصل، می تواند خسارت های فراوانی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد که زیرساخت های فعلی قادر به جبران آنها نیست و الگوی بهبود را به سوی مدل L شکل سوق دهد.

در انتها نتیجه می گیریم کهتقریباً هیچکس را نمی توان یافت که شکی در پیغامدهای نامطلوب شیوع کووید 19 در اقتصاد دنیای داشته باشد، با این حال بیم و امیدها نسبت به دامنه شیوع و رویکرد دولت ها در کنترل تبعات مالی منجر به شکل گیری نقطه نظرات مختلفی درخصوص پیغامدهای مالی کروناویروس جدید شده است. در چنین شرایطی، سناریوپردازی نقش مهمی در روبروه با شرایط های محتمل ناشی از شیوع کووید 19 دارد. مروری بر چندین سناریوپردازی مشهور که پس از شیوع بین المللی کووید 19 به انجام رسیده اند نشان دهنده انتظارات تحلیل گران نسبت به وقوع رکود مالی در حالت های مختلف است.

اگرچه شدت این رکود مالی در هر سناریو و برای هر کشوری متفاوت است، اما منطق شکل گیری رکود و لزوم مقابله با آن همسان است و اختلاف ها عمدتاً ریشه در مدت زمانی دارند که برای کنترل بیماری در هر کشور یا منطقه مورد احتیاج است. در نتیجه، اگر بخواهیم بر مبنای این سناریوپردازی ها، به بینشی درباره شرایط ایران دست پیدا کنیم، باید بر مدت زمان شیوع و انتقال سریع ویروس تمرکز کنیم. با در نظرگرفتن دو حالت تداوم گسترش ویروس کووید 19 یا کنترل شیوع آن، می توانیم دو سناریو را برای سال آینده داشته باشیم.

سناریو (1)کنترل شیوع کووید 19: در این سناریو، مدت زمان درگیری نظام بهداشت و درمان با این تهدید زیستی کاهش می یابد و به تبع آن، لزوم هزینه کرد منابع مالی اضطراری در این بخش کاهش می یابد. اما با توجه به سایر متغیرهای تاثیرگذار بر اقتصاد کشور (تحریم ها، سیستم بانکی، چالش های داخلی و منطقه ای)، تقاضا نمی تواند نیروی محرک های برای جبران خسارت وارده به شمار آید و ظرفیت عرضه جواب گوی جبران خسارت ها نخواهد بود، در نتیجه الگوی بهبود تحت این سناریو مشابه با الگوی U شکل خواهد بود.

سناریو (2) تداوم گسترش ویروس کووید 19 : در این سناریو، نظام بهداشت و درمان نمی تواند با حداکثر کارایی خود به مقابله با این ویروس بپردازد و فرایند شیوع این ویروس و تعداد مبتلایان شکل صعودی به خود می گیرد.

جبران خسارات مالی ویروس تحت این سناریو ناممکن خواهد بود و به دلیل تخریب زیرساخت های طرف عرضه، دستیابی به سطح فراوری قبل از شیوع ویروس نیز دور از دسترس خواهد شد و الگوی بهبود به شکل الگوی V میل می نماید.

روشن است که متغیر کلیدی در هر دو سناریو؛ همچون سناریوهایی که برای دیگر نقاط دنیا تنظیم شده اند، مدت زمان شیوع و فراگیر ماندن بیماری است و لازم است که سیاستگذاران با کنترل این متغیر، مانع از بروز خسارت های جدیتر به اقتصاد کشور شوند.

انتهای پیغام/